بررسی جایگاه تاریخی و عرفانی امام علی (علیه‌السلام) در هنر خوشنویسی اسلامی

author

  • عبدالله محمدی پارسا دانش آموخته سطح چهار حوزه و دانشجوی دکتری معارف اسلامی در دانشگاه معارف اسلامی قم، ایران
Abstract:

این نوشتار، در صدد بیان هستی، چیستی و چگونگی تجلّی جایگاه امام علی ع در هنر خوشنویسی، از منظر تاریخی و عرفانی است. از این رو ابتدا جایگاه تاریخی امام علی ع را با بررسی دوره پیدایش خوشنویسی اسلامی و اقلام رسم‌الخط عربی آغاز کرده و در ادامه به شواهدی از تجلی ارادت خوشنویسان به مقام ولایت علوی، در محتوای نوشتاری اعم از «حلیه نویسی»، «نقش مایه‌های کتیبه‌ها»، «جاندار نگاری‌ها» پرداخته و در آخر نشان می‌دهد که جایگاه حضرتش، تنها معطوف به موارد تاریخی و محتوایی نبوده و هنرمندان خوشنویس، مقام ن که رمزآلود و عرفانی نیز برای ایشان قائلند که عناوینی چون «سرسلسله استادان»، «جایگاه سمبلیک نقطه-خط» متکفل بیان آن است. تا جایی که قبول جایگاه عرفانی ایشان در هنر خوشنویسی، بخش مهمی از پیوند میان خوشنویسی و عرفان اسلامی را تأمین کرده و به حدّی است که می‌توان امام علی ع را ملتقای عرفان و هنر دانست. این نوشتار می تواند بر روی آن دسته از کسانی که خوشنویسی را تنها در چارچوب تنگ شیوه‌های گرافیکی و تکنیک‌های بصری مطالعه می‌کنند، بابی از عرفان و اعتقادات رمز آمیز را نیز بگشاید. بابی که همچون باب شهر علم، در وجود امام علی ع تجلی یافته است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

هنر خوشنویسی و تربیت اسلامی

این مقاله به روش توصیفی و تحلیلی در جستجوی تربیت منبعث از مبانی اعتقادی و اسلامی است که از ملزومات فرهنگ اسلامی می‌باشد. هنر اسلامی به دلیل غنای فرهنگی و مذهبی بهترین شیوۀ استفاده از قابلیت‌های اخلاقی و معنوی می‌باشد. چنانچه­ ترویج و ارائه آداب و تربیت اخلاقی به گونه­ای که هم در تربیت هنرمند و هم در اشاعه آن در فرهنگ جامعه مؤثر باشد در تفکر و تمدن اسلامی امری ضروری بوده است. پرسش­های اصلی مقاله...

full text

بررسی جایگاه خوشنویسی و نقش آن در مبانی هنر اسلامی

هنر سنتی به تناسب اهداف و اصول خود، از ابزارهای خاصی برای بیان پیام خویش استفاده می-کند و آن ابزار بیانی بر سایر ابزارهایی که تا آن زمان مورد استفاده قرار گرفته است، تأثیر می گذارد. در دین اسلام چون یکی از تجلیات اصلی حقیقت الهی قرآن مجید است، بنابراین هنر خوشنویسی که جهت انتقال پیام الهی مورد استفاده قرار گرفته، از قداست و مرکزیتی خاص برخوردار است و از سوی دیگر نقش محوری در شکل دادن به مقول? ه...

جایگاه حروف نزد عرفا و تأثیر آن بر هنر خوشنویسی اسلامی

خوشنویسی اسلامی، به‌عنوان شریف‌ترین و قدسی‌ترین هنرِ جهان اسلام، بیش از هر هنر تجسمی دیگری با رویکردهای عرفانی و حِکمی همراه بوده و در غالب ویژگی‌های شکلی و محتوایی خود آینه‌دار نمادها و آموزه‌های عرفانی و نفوذ اجتماعی عرفا است؛ نگاه باطنی و قبول تقدّس و معنویت برای حروف و کلمات در این هنر قدسی که بیش از همه متأثر از رویکردهای عرفا به مسئله حروف است، بخش مهمّی از پیوند میان خوشنویسی و عرفان اسلامی ...

full text

نقد دیدگاه سنت‌گرایان در مورد سرآغاز هنر خوشنویسی اسلامی

سنت‌گرایان به عنوان اندیشه‌ای نوپا در عرصة تفکرات مابعدالطبیعی و فلسفی و عرفانی توانسته‌اند جایگاهی در میان اندیشة امروزمان کسب کنند؛ جایگاهی که سعی دارد تا در باب تمام مظاهر تمدن، داد سخن دهد و برآمده از احساسات است نه از تفکر و استدلال. هنر اسلامی و اقسام مختلف آن نظیر خوشنویسی، معماری، فلزکاری، صنایع‌دستی، نگارگری و حتی هنرهای نمایشی همچون تعزیه نیز در معرض تفسیر و بررسی سنت‌گرایان بوده است...

full text

مفاهیم مذهبی در هنر عصر صفوی (قالی‌بافی، خوشنویسی و نگارگری) با نگاهی تاریخی

تاریخ ایران در سراسر دوران اسلامی یعنی پس از 9 قرن از زمان ورود اسلام به ایران تا قبل از روی کار آمدن سلسلة پادشاهی صفوی و برای برهه‌ای کوتاه در زمان آل‌بویه هیچ‌گاه شاهد حاکمیت دولتی شیعی مذهب نبوده است. در دوران صفوی، «مذهب» نقش مهمی در روند مطالعة فرهنگ و هنر داشت، طبعاً از این رهگذر مقولة هنر نیز از تغییر ایدئولوژی و تحولات اجتماعی که در عصر صفوی رخ داده بود بی‌بهره نماند و در واقع علاوه بر ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 1396  issue 11

pages  73- 108

publication date 2019-01-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023